Op donderdag 27 maart van 13:00 – 17:30 kwamen 16 leden van OKBN, plus het Bestuur, bij elkaar in WEST Den Haag voor een workshop Collectieprofielen.
Na een introductie van voorzitter Saskia Scheltjens gingen we in groepjes aan de slag. Het was bijzonder prettig om met elkaar in gesprek te zijn over de collectieprofielen van onze verschillende organisaties, en de uitdagingen die toch iedereen bekend voorkomen: fysiek ruimtegebrek, beste bediening van gebruikers, status van de bibliotheek binnen de grotere organisatie, etc.
Alle deelnemers aan de workshop gaven positieve feedback over de dag. Ze gaan verder aan de slag met het invullen van de Collectieprofielen, een project waarover de OKBN nog niet uitgesproken is.
Het bestuur van het OKBN nodigt u van harte uit om deel te nemen aan de Voorjaarsbijeenkomst op donderdag 27 maart van 13:00 – 17:30 in Den Haag
We bieden een diep inhoudelijke workshop over collectieplannen en collectieprofielen. Na deze dag weten we beter waar we in Nederland staan met de verzamelingen in alle kunstbibliotheken, – mediatheken en informatiecentra. Zo kunnen we in de toekomst nog beter samenwerken.
Deelname is gratis met OKBN lidmaatschap. Dit is bij uitstek een kans om met meerdere mensen uit jouw organisatie te komen! Opgeven voor de dag kan via info@okbn.nl
Het bestuur van het OKBN nodigt u van harte uit om deel te nemen aan de Voorjaarsbijeenkomst op vrijdag 22 maart 2024 van 13:00 – 17:30 in Rotterdam.
Het thema van de dag is collectieplannen binnen kunstbibliotheken. Een jaar geleden, voorjaar 2023, was er ook volop aandacht voor collectievorming en -beleid van kunstbibliotheken. Diverse bibliotheken vertelden toen over hun collectiebeleid of de aanzet daartoe, lees het verslag hier. De aankomende bijeenkomst bouwt daarop verder en wil concrete handvaten bieden hoe een collectieplan te maken. Zowel individueel binnen je eigen organisatie, als allemaal samen in een ruimer perspectief. Vanuit OKBN willen we de komende jaren meer mogelijkheden tot actieve samenwerking creëren en om het netwerk te versterken.
Plaats: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam
Datum: Vrijdag 22 maart 2024
# mensen: 30-45 mensen onsite
Hybride: mogelijk, via Teams
Opgeven voor de dag kan via info@okbn.nl uiterlijk maandag 11 maart 2024.
De meerjarige beleidsvoornemens van het nieuwe OKBN bestuur worden ook op deze dag gepresenteerd. Ze zijn in concept hier bijgevoegd. Commentaar en aanvullingen zijn van harte welkom!
Wanneer Vrijdag 3 november 2023, 12.30-18.00u (fysieke bijeenkomst, presentaties zijn ook online te volgen)
Waar RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, Prins Willem-Alexanderhof 5, 2595 BE Den Haag (vlak naast het Centraal Station)
Programma
Hoe maken kunstenaars, ontwerpers, studenten en onderzoekers gebruik van onze bibliotheken, collecties, data en diensten? Wat is hun ‘customer journey’ en welke behoeften ondersteunen we met welke diensten; is er behoefte aan nieuw aanbod? In de Najaarsbijeenkomst belichten verschillende sprekers deze problematiek en is er ruim gelegenheid voor discussie en kennisuitwisseling met collega’s in het vakgebied.
Opgeven
Registratie via info@okbn.nl , graag uiterlijk dinsdag 31 oktober 2023. Online volgen is ook mogelijk: meldt u daarvoor ook aan, dan ontvangt u de link. De presentaties worden niet opgenomen en kunnen niet terug gekeken worden. Deelname is gratis mits een OKBN lidmaatschap. U kunt hier lid worden. Als uw instantie lid is, mag u met meerdere mensen komen. In geval van twijfel, mail ons gerust.
De kern van elke bibliotheek is een collectie die bedoeld is voor gebruikers. De collectie en hoe deze gevormd is en wordt, geeft onvermijdelijk ook de visie weer van een instelling. Wat vond men belangrijk, wat wou men delen met anderen, wat viel er buiten de boot. Bij het verzamelen heeft men altijd gebruikers op het oog.
De kunstbibliothecarissen vandaag werken met collecties die doorgaans een lange geschiedenis hebben, waarbij vaak de bibliotheek de enige poort vormde tot een ruimere wereld van kennis en informatie. Dit doen ze echter niet langer meer alleen. Afspraken rond collectievorming zijn niet nieuw. Sterker nog, vroeger waren ze levendiger dan nu. Waarom is dat eigenlijk zo? Hoe verhouden bibliotheken zich tot elkaar? En waarom wordt daar zo weinig over gesproken? Zijn er uitdagingen die we beter samen zouden aangaan? Of is het meer te verantwoorden om blijvend te redeneren vanuit de eigen noden alleen?
Op deze bijeenkomst hebben diverse bibliotheken hun collectiebeleid voorgesteld. Sommige zijn nieuw en formeel, andere zitten nog volop in ontwikkeling of zijn louter informeel omdat er zo veel verandert. Deze bijeenkomst kan gezien worden als een startschot om verdere samenwerking op het gebied van collectievorming binnen het OKBN te stimuleren.
Verslag
Marije Verduijn, Hoofd Collectiebeheer Centraal Museum, heet alle aanwezigen hartelijk welkom. Aangezien Marije oorspronkelijk zelf is begonnen bij het Centraal Museum in de museumbibliotheek, draagt zij het OKBN een warm hart toe en wenst ze ons veel succes met het mooie programma.
Anna Rademakers, voorzitter OKBN, Collectiespecialist Cultuurgeschiedenis KB, opent het programma.
Saskia Scheltjens, Hoofd Research Services Departement & Hoofdbibliothecaris Rijksmuseum Amsterdam, geeft een presentatie over Collectieve collectievorming bij kunstbibliotheken, met theoretische achtergrond over de ins en outs van samenwerking, en een inkijkje in de geschiedenis van het OKBN. Vanaf het begin is OKBN bedoeld als een organisatie om samenwerking tussen kunstbibliotheken te vergroten. Coördinatie van de collectievorming in de verschillende aangesloten bibliotheken is daarbij altijd een aandachtspunt geweest. De presentatie roept op tot een actievere focus op samenwerking, met afstemming van collecties op landelijk niveau en gedeelte dienstverlening op lokaal niveau. Presentatie hieronder.
Ramses van Bragt vertelt over het Collectiebeleid bij RKD Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis: wat er verworven wordt, wat er behouden wordt voor de (digitale) toekomst. Vanaf 2028 gaat het RKD mogelijk naar een nieuwe locatie, wat veel werkzaamheden met zich meebrengt aangezien er dan 15,5 strekkende kilometer aan analoog materiaal mee gaat. Ook wordt er hard gewerkt aan de ontwikkeling van een digitaal Huis voor de Kunstgeschiedenis. Het RKD gaat het Collectieplan (dat uit 2018 stamt) actualiseren en is actief bezig met de waarderingsmethodiek (voor huidige collectie en aanwinsten) en wil graag meer samenwerking zoeken met andere instituten. Tot slot vertelt Ramses over de digitale transitie en de uitdagingen die daar liggen, met name in het duurzaam bewaren van informatie zoals veilingcatalogi, die tegenwoordig vaak alleen als website beschikbaar zijn en door de veilinghuizen zelf niet, of niet altijd, worden bewaard. Ook in het bewaren en ontsluiten van tijdschriften en e-books liggen grote uitdagingen, omdat informatie achter een betalingsmuur kan liggen, of onbeschikbaar kan worden als de pakketten van digitale aanbieders veranderen. Presentatie hieronder.
Anna Rademakers vervangt spreker Maarten Herlien, helaas verhinderd door ziekte, met een presentatie over Collectievorming bij de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Het strategisch collectieplan is een 4-jarig terugkerend beleidsplan waarin beschreven wordt welke collecties op welke manier worden verzameld. Het verzameldoel van de KB is, als nationale bibliotheek, bijzonder breed: het verzamelen van “iedere samenhangende teksteenheid die in of over Nederland openbaar is gemaakt”. Er wordt daarbij hard gewerkt aan (digitale) ontsluiting van alle vormen van informatie, van kranten tot middeleeuwse handschriften. Presentatie hieronder.
Wilma Knol, Senior Information Specialist, Willem de Kooning Academy Rotterdam geeft een presentatie over collectievorming in het hoger kunstonderwijs, gebaseerd op gegevens van Rijksakademie van beeldende kunsten, Academie van Bouwkunst, Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag, Avans Hogeschool en Willem de Kooning Academy. Het hoger kunstonderwijs richt zich met name op de curricula van de opleidingen en de ontwikkelingen van de kunst- en ontwerpdisciplines, zonder afstemming met andere (kunst)instituten. De nadruk ligt op het papieren boek, minder op digitale materialen. KABK werkt met een bibliotheekcommissie, bij ander academies wordt via informele weg collectiebeleid gemaakt. Presentatie hieronder.
Alex Alsemgeest, conservator Bibliotheekcollecties van het Rijksmuseum, spreekt een inspirerende lezing uit naar aanleiding van een beroemd kort verhaal van Tolstoj: ‘heeft een mens veel land nodig?’ Een boer krijgt van de tsaar de kans om zijn land uit te breiden. Al het lan waarvan hij de omtrek kan belopen voor zonsondergang, is zijn nieuwe eigendom. De man gaat gretig op weg, maar vraagt zich onderweg of hij niet teveel land heeft geambieerd. Net voor zonsondergang is hij terug op het afgesproken startpunt, waar hij overlijdt door pure vermoeidheid. Het enige land dat hij krijgt, is zijn graf. Het verhaal kan gezien worden als een pleidooi om vooral niet alles zelf te willen doen, maar juist de samenwerking op te zoeken.
Op een later moment volgt communicatie over het hernieuwde collectiebeleid van de Rijksmuseum Research Services, die plannen mogen op deze bijeenkomst nog niet extern gedeeld worden.
Catharina van Daalen, medewerker Bibliotheek & Documentatie, geeft een presentatie over het collectiebeleid van de Centraal Museum bibliotheek. Deze bibliotheek heeft zij sinds 2021 onder haar hoede en er werd veel achterstallig onderhoud aangetroffen. Met de kerntaken van een bibliotheek in gedachten (Collectionere, Catalogiseren, Ordenen, Ontsluiten) wordt er gewerkt aan opschonen van alle holdings, en beter toegankelijk maken van de verzamelde informatie. Het collectiebeleid van het Centraal Museum is toegespitst op het ondersteunen van onderzoek naar de museale collectie, en het bewaren van documentatie rondom die collectie. Daarmee is deze afdeling bibliotheek en archief tegelijk. Presentatie hieronder.
met behulp van Mentimeter werd er een discussie gevoerd over collectieplannen en holdings, gemodereerd door Saskia Scheltjens en Jantiene van Elk.
Rondleiding bibliotheek Centraal Museum:
Catharina gaf tot slot een rondleiding door de museumbibliotheek, waar nog veel uitdagingen liggen in het opruimen en catalogiseren van achterstallige publicaties.
Het bestuur van het OKBN nodigt u graag uit voor een themamiddag over het gebruik van research tools bij kunst(historisch) onderzoek in musea en bij kunstopleidingen. Deze middag vindt plaats op 13 februari a.s. in de Willem de Kooning Academie Rotterdam.
Aanmelden kan tot uiterlijk 6 februari bij: anna.rademakers@kb.nl
Het maximum aantal deelnemers is 60 personen. Voor leden is deelname gratis, niet-leden betalen € 10,00 en krijgen hiervoor een factuur toegestuurd
Adres:
Willem de Kooning Academie
Blaak 10, Rotterdam
Openbaar vervoer: station Blaak (Blaak 10 is aan de overzijde van het station)
Auto: parkeergarage Markthal
Programma:
13.00-13.30 Inloop met thee en koffie
13.30-13.35 Welkom
• 13.35-14.05 Geert Jan Koot: Art Discovery Group Catalogue: Research Gateway to Art Literature
14.15-14.45 Lieke van Deinsen: Van woord naar beeld: naar een interdisciplinaire ‘lezing’ van het culturele verleden
• ca. 14.45-15.15 Pauze
• 15.15-15.45 Wilma Knol: Informatievaardigheden bij artistic research in het beeldend kunstonderwijs
• 16.00-17.00 borrel aangeboden door de Willem de Kooning Academie in: ‘De Willem’, het restaurant van de Willem de Kooning Academie.
Sprekers:
Geert Jan Koot (hoofdcurator bibliotheekcollecties Rijksmuseum)
Art Discovery Group Catalogue: Research Gateway to Art Literature
Deze catalogus is het resultaat van een samenwerkingsproject van 60 kunstbibliotheken
en vormt het meest uitgebreide bibliografisch hulpmiddel voor kunsthistorisch onderzoek.
Deze groepscatalogus biedt toegang tot boektitels maar vooral ook artikelen, soms met
toegang tot de volledige digitale tekst. Geert-Jan Koot is projectleider, legt uit hoe het
systeem werkt en hoe en waarom het is ontstaan. Deze aanvulling op de standaard
Worldcat.org definieert Art Discovery als een zeer nuttig en veelbelovend bibliografisch
hulpmiddel voor kunsthistorisch onderzoek.
Zie ook: http://artdiscovery.net/
Lieke van Deinsen (coördinator lees- en studiezaal Research Services Rijksmuseum)
Van woord naar beeld: naar een interdisciplinaire ‘lezing’ van het culturele verleden
Op een sombere, soms zelfs apocalyptische, toon is de afgelopen jaren gereflecteerd op
de toekomst van de geesteswetenschappen. Teruglopende studentenaantallen werken de
clustering in brede opleidingen in de hand. Wat betreft onderzoek blijkt het steeds vaker
noodzakelijk om de handen in een te slaan in vak- en discipline overstijgende
onderzoeksprojecten. In het directe verlengde van deze ontwikkelingen groeit de
noodzaak van nieuwe en nadrukkelijk interdisciplinaire onderzoeksmethodieken.
Aan de hand van haar recente onderzoek als Johan Huizinga Fellow in het Rijksmuseum
zal Lieke van Deinsen uiteenzetten op welke manieren zij nieuwe, interdisciplinaire
onderzoeksmethoden aanwendt in haar onderzoek naar het Nederlandse literaire
verleden. In haar studie naar het Panpoëticon Batavûm, een achttiende-eeuwse
verzameling van auteursportretten, verweefde zij methodieken uit de literatuur-, kunst en
cultuurgeschiedenis en zocht zij aansluiting bij de recente verworvenheden van de Digital
Humanities.
Wilma Knol (informatiespecialist en embedded librarian Willem Kooning Academie)
Art research in het beeldend kunstonderwijs
Samen met collega-docenten ontwikkelde Wilma Knol een ‘tool’ om studenten beeldende
kunst te trainen in informatievaardigheden.
Haar presentatie gaat over informatievaardigheden bij artistiek research in het beeldend
kunstonderwijs en de manier waarop dit wordt ingebed in het curriculum van de
opleidingen.
OKBN 